Kreativ g‘oyalarni ishlab chiqish va yaratish uchun siz yaxshi tasavvurga ega kreativ odam bo‘lishingiz shart emas (lekin tasavvur zarar qilmaydi). Bu jarayonni tizimga aylantirish va quyidagi ketma-ketlikni bajarish kifoya:
1-qadam: Mahsulot tahlili
Kreativlar ustida ishlash har doim mahsulotni tahlil qilish bilan boshlanadi. Mahsulot haqida muhim ma’lumotlarni quyidagi manbalardan olishingiz mumkin:
- Buyurtmachining so‘zlari: veb-saytda yoki do‘kondagi mahsulot tavsifi, qisqacha ma’lumotlar va yozishmalar.
- Foydalanuvchilarning sharhlari. Oflayn nuqtalarda va internetdagi fikr-mulohazalar foydalanuvchilarning “og‘riqlari” va “quvonchlari”ni aniqlashga yordam beradi.
- Shaxsiy tajriba. Mahsulotni o‘zingiz o‘rganishingiz va sinab ko‘rishingiz juda muhim: xususiyatlarga foydalanuvchi ko‘zi bilan qarang, kuchli va zaif tomonlarini belgilab oling.
Olingan ma’lumotlardan biz quyidagilarni aniqlaymiz:
UST — biz kreativlarda qo‘llaydigan “qimmatli” xususiyatlar; Mahsulot hal qiladigan asosiy og‘riqlar.
2-bosqich. Ijodiy tahlil
Mahsulot bilan tanishganingizdan so‘ng, mijozning eski reklama kreativlarini tahlil qilishingiz kerak. Ularni bir nechta manbalarda topish mumkin:
- Mijoz materiallari: mijoz avval ishlatgan bannerlar, unga yoqqan va samarali kampaniyalar
- Facebook Library — bu yerda istalgan ijtimoiy tarmoq sahifasining faol reklamalarini ko‘rishingiz mumkin
- Mijoz va raqobatchilarning ijtimoiy tarmoqlari.
Tanishish chiqish paytida quyidagilarga e’tibor bering:
- Tone of voice (“siz” yoki “sen”? Hazillar o’rinlimi?)
- UST ishlatilgan yoki yo‘q
- kopirayting
- vizual
- kreativlarga eng keng tarqalgan yondashuvlar;
- qanday yondashuvlar to‘g‘ri kelmaydi.
Agar siz nafaqat to‘g‘ridan-to‘g‘ri raqobatchilarning kreativlariga, balki yaqin sohalar va tashqi bozorlardagi o‘yinchilarga ham qarashga vaqtingiz bo‘lsa, yaxshi bo’ladi. Shunda o‘zbek segmentida hali mashhur bo‘lmagan trendlar, yo‘nalish va yondashuvlarni topishingiz mumkin. Yoki butunlay yangi narsalarni ixtiro qilish uchun ularda ilhom olish mumkin.
3-qadam: Toifalarga ajratish
Mijoz va raqobatchilarning kreativlarini tahlil qilgandan so‘ng, ularni toifalarga bo‘lish mumkin. UST, auditoriya segmentlari va boshqa parametrlar asosida kerativlarni toifalang.
Bunday ro‘yxatni tuzishdan maqsad:
- raqobatchilar orasida mashhur yondashuvlarni aniqlash (bunday kreativlar birinchi navbatda sinovdan o‘tkazilishi kerak, chunki ular boshqalariga qaraganda yaxshiroq ishlaydi)
- avval siz umuman uchratmagan kreativ toifalarini toping va avval ularni sinab ko‘ring
- kreativlarni iloji boricha yangi ko‘rinishda ishlab chiqish
- yangi g‘oyalarni topishni osonlashtiradi.
4-qadam. Moodboard
- Kreativlar uchun barcha g‘oyalar va havolalarni kollaj shaklida “moodboard”ga to‘plash mumkin. Bu sizning boshingizda keyingi kreativ konsepsiyaning loyihasini pishitishga yordam beradi. Moodboardlarni yaratish uchun qulay xizmatlar — Pinterest, Canva, MURAL.
5-qadam. G‘oyalarni shakllantirish
- Tahlil qilish, kreativ toifalar bo‘yicha fikr yuritish va “moodboard”ni tayyorlash jarayonida siz 99% ehtimollik bilan juda ko‘p g‘oyalarni yaratasiz. Ammo siz bu “moodboard”ga o‘ninchi marta murojaat qilayotgan bo‘lsangiz va endi sizda yangi g‘oyalar bo’lmasa-chi?
6-qadam. Brainstorm
- Bitta kalla — kalla, ikkita kalla — tilla) Bu o‘rinda jamoaning aqli yordamga keladi! Brainstorm’ni iloji boricha samarali qilish uchun 6 ta asosiy qoidani yodda tutish kerak:
- Brainstorm — bu jamoaviy harakat. Brainstorm’ning ahamiyati shundaki, turli xil tajribalarga ega odamlar bitta loyihada ishlaydi. Bu sizga turli xil yondashuvlarni yaratishga imkon beradi.
- Ishtirokchilarning tezligini oshirish muhim. Brainstorm tashabbuskori mahsulotga to‘liq kishirishi, vazifani aniq tushuntirishi va brendning cheklovlarini aytishi kerak.
- Siz fikrlarni filtrlay olmaysiz. G‘oyalar sizga yomon ko’rinsa ham, bu ularning foydasiz ekanligini anglatmaydi. U fikrlar boshqa ishtirokchilarda qimmatli yangi fikrlarni keltirib chiqarishi mumkin.
- Boshqalarning fikrlarini tanqid qilmang. G‘oyalar brend cheklovlaridan tashqariga chiqsa yoki amalga oshirish qiyin bo‘lsa ham. Hamkasblaringizni brainstorm’dan sovutmaslik uchun ularni shunchaki yozib qo‘ying.
- Muhokama qilingan hamma narsani yozing. Har qanday fikrni yozing. Ishtirokchilarning g‘oyalarini xuddi o‘zingiznikidek hurmat qiling. Agar siz loyihaning “egasi” bo‘lsangiz ham.
- Fikrlarni aniq yozing. Bu keyingi natijalarni talqin qilish uchun muhim. Bir necha kun o‘tgandan keyin o‘zingiz yozgan qisqa eslatmalar nimani anglatishini eslay olmaysiz. Shuning uchun aniq va batafsil yozing
Qanday qilib kreativ bo‘lish kerak?
(eslatma: tartibga rioya qiling)
Nihoyat! Siz kreativ g‘oyalarni o‘ylab topdingiz va endi yakuniy bosqichga — ishlab chiqishga o‘tishingiz mumkin.
Yaxshi kreativlik uchun uning nimadan iboratligini bilish kerak. Yuqori sifatli kreativ reklamani “foyda + vizual + hissiyot” formulasi sifatida ifodalash mumkin.
Foyda. Avvalo, kreativ mahsulot yoki xizmat undan foydalanuvchi uchun qanday foyda keltirishi mumkinligini aks ettirishi kerak. Bannerda mahsulotning afzalliklarini ko‘rsatadigan elementlar vizual jihatdan asosiy bo‘lishi kerak: katta, rang bilan ajratilgan va hokazo.
Vizual. Foyda haqida gapiradigan elementlarga e’tibor qaratgan foydalanuvchi vizualni tahlil qilishni davom ettiradi. Bularning barchasi ongda bir soniya ichida sodir bo‘ladi va biz bu jarayonlar haqida kamdan-kam o‘ylaymiz. Yaxshi vizual — bu keraksiz elementlarsiz yorqin va aniq rasm bo‘lib, mahsulot undan foydali qilib keltiradi.
Hissiyot. Yaxshi vizual his-tuyg‘ularni uyg‘otishi kerak — qiziqish, quvonch, ajablanish va hatto kulgi. Tuyg‘u foydalanuvchilarni harakat qilishga majburlovchi omilga aylanishi mumkin — masalan, “buyurtma” yoki “batafsil ma’lumot” tugmasini bosing.
Va kreativlarni yaratishda e’tiborga olish kerak bo’lgan oxirgi narsa — bu brending. Bir tomondan, buyurtmachining brendi kreativlarga o‘z cheklovlarini qo’yadi.
Ammo boshqa tomondan, brend identifikatoridan kreativlikda foydalanish, agar brend ommaviy axborot vositalari tomonidan ko‘p qo‘llab-quvvatlansa va brend tan olingan bo‘lsa, foydalanuvchilarning ishonchini qozonishga yordam beradi.
Kampaniyalarni boshlashdan oldin tekshiring
Kreativlaringizni yaratganingizdan so‘ng, ular ko‘rib chiqilishi kerak. Quyida kamchiliklarni topish va tahrirlashga yordam beradigan oddiy savollar ro‘yxati bor.
- Nima reklama qilinayotgani aniqmi?
- Foyda o‘quvchiga tushunarlimi?
- Vizualingiz yorqinmi?
- Unda hissiyot bormi?
- Ma’no va go‘zallikni yo‘qotmasdan ba’zi elementlarni olib tashlash mumkinmi?
- Semantik urg‘ular to‘g‘ri qo‘yilganmi?
- Barcha elementlarni o‘qish mumkinmi?
- Kreativda hamma narsa mantiqiymi?
- To‘g‘ri shriftlar, ranglar, logotiplar va dizayn kodlari elementlari ishlatilganmi?
- Matnda xatolar bormi?
Agar siz barcha savollarga ha deb javob bergan bo‘lsangiz, tabriklayman, sizning kreativ salohiyatingiz yaxshi! Biroq, barcha qoidalarga rioya qilish ham muvaffaqiyatni kafolatlamaydi. Platformalar algoritmlarining o‘ziga xos xususiyatlari va auditoriyaning qadriyatlari konversiyaga katta ta’sir qiladi, shuning uchun kreativlarning ishlash sifatini yaxshilash uchun qila oladigan eng yaxshi narsa — imkon qadar ko‘proq test o‘tkazishdir.
Muallif: Nurbek Yuldoshev
